Ürün yaşam döngüsünün 5 aşaması geliştirme, pazara giriş, büyüme, olgunluk ve gerilemedir. Bu aşamaları ürün lansmanı stratejinize nasıl ekleyeceğinizi öğrenin.
Pazarlama planınız ürün yaşam döngünüzün her aşamasından en iyi şekilde faydalanmanızı sağlayacak stratejiler içermelidir. Öte yandan, stratejilerinizi oluşturmaya başlamadan önce ürün yaşam döngüsü aşamalarını, ürününüzün hangi aşamada olduğunu nasıl belirleyeceğinizi ve yaşam döngüsü boyunca çalışmalarınıza ışık tutacak pazar araştırmasından nasıl faydalanacağınızı net bir şekilde anlamanız gerekir.
Ürün yaşam döngüsü (PLC); geliştirme, pazara giriş, büyüme, olgunluk ve gerileme olmak üzere beş aşamadan oluşur.
Ürün yaşam döngüsü, ürün konseptinin oluşturulmasından ürünün pazardan çekilmesine kadar geçen süredir. Her aşamada kararlar alınırken ve strateji geliştirilirken ürün yaşam döngüsünden faydalanılır.
Bu kavramı geliştiren Alman ekonomist Theodore Levitt, Ürün Yaşam Döngüsü modelini 1965 yılında Harvard Business Review dergisinde yayınlamıştır. Günümüzde hâlâ bu modeli kullanıyoruz.
Pazarlamacılar, mesajlarını her aşamaya göre özelleştirmek üzere ürün yaşam döngüsünden yararlanır ve bu çalışmalarına rehberlik etmesi için pazar araştırmasını kullanır. Bir ürünün yaşam döngüsü içindeki olgunluğu, pazarlama ekiplerinin hangi pazarlama çalışmalarına odaklanacaklarına ve ürünlerini nasıl tanıtmaları gerektiğine karar vermelerini sağlar. Böylece daha iyi bir strateji oluşturup ürün pazarlama çalışmalarını geliştirebilirler.
Yöneticiler fiyatlandırma, yeni pazarlara açılma, ambalaj tasarımı ve diğer konularda stratejik kararlar almak için ürün yaşam döngüsünden faydalanır. Ürün yaşam döngüsü, şirket stratejisini ürünün gelişim aşamalarındaki mevcut durumuyla uyumlu hâle getirmeye yardımcı olur. Yöneticiler bu uyumlandırmadan yararlanarak yeni fırsatları tespit edebilir ve yaşam süreleri boyunca ürünlerinin pazar performansını geliştirebilir.
İlgili içerik: 2024 yılı ürün pazarlama trendleri
Konsept Testi çözümümüz güvenilir hedef kitlelerin doğruladığı fikirleri bir saatten kısa bir süre içinde almanıza yardımcı olur.
Pazar araştırması, ürün yaşam döngüsünün her aşamasında önemli bir rol oynar. Araştırmanın ürününüzün yaşam döngüsünün yönetilmesindeki önemini anlamak için SurveyMonkey'in hazırladığı en kapsamlı pazar araştırması kılavuzundan faydalanın.
Her ürünün yaşam döngüsünün çeşitli aşamalarında geçirdiği süre farklı olduğu için kesin bir zaman çizelgesinden söz etmek mümkün değildir. Her aşamanın maliyetleri, riskleri ve fırsatları farklıdır. Bu nedenle stratejilerinizi yaşam döngüsünün hangi aşamasında olduğunuza göre belirlemeniz gerekir.
Ürün yaşam döngüsünün ilk aşaması geliştirmedir. Ürün yaşam döngüsünün geliştirme aşaması; konseptinizi netleştirmek, ürününüzü test etmek ve bir lansman stratejisi oluşturmakla ilgilidir.
Gerçek potansiyel kullanıcılarla yapılan konsept testi, geliştirme aşamasının önemli bir parçasıdır. Konsept testi sayesinde, hedef pazarınızın konseptinize yönelik tepkisini öğrenebilir ve ürün oluşturmaya başlamadan önce aldığınız geri bildirimlere göre değişiklikler yapabilirsiniz.
Bu ilk aşamada yeni ürününüzden herhangi bir gelir elde etmeden birçok giderle karşılaşacaksınız. Bu aşamayı kendiniz finanse edebilir veya yatırımcılar arayabilirsiniz. Her iki durumda da risk yüksektir ve dışarıdan alacağınız finansman genellikle kısıtlıdır.
Pazar geliştirme aşaması, ürününüzün hızlı bir çizimini yapmaktan prototipini oluşturmaya kadar her şeyi kapsayabilir. Potansiyel yatırımcılara ve müşterilere gösterebileceğiniz bir şeye ihtiyacınız vardır. Bir an önce lansman için fon toplamaya başlamak istiyorsanız pazar potansiyelinizi erkenden doğrulayın.
Ürün yaşam döngüsünün geliştirme aşamasını iyileştirmenize yardımcı olacak üç ipucu:
Ürününüzün lansmanını yaptığınızda ürün yaşam döngüsünün pazara giriş aşamasına geçmiş olursunuz.Pazarlama ekibiniz ürün farkındalığı geliştirmeye ve hedef pazarınıza ulaşmaya odaklanır. Genellikle tüm içerik pazarlaması ve gelen (inbound) pazarlama, ürünün tanıtımına dayalıdır.
Ürününüzün karmaşıklığına, rakiplerine, ne kadar yenilikçi olduğuna ve diğer faktörlere bağlı olarak bu aşamada öngördüğünüzden daha fazla zaman harcayabilirsiniz. Ancak başarılı bir pazarlama yaparsanız büyüme aşamasına geçebilirsiniz.
Ürün yaşam döngüsünün pazara giriş aşamasını iyileştirmenize yardımcı olacak üç ipucu:
Müşterilerinizin ürünlerinizi tanıması ve pazarlama mesajlarınıza inanması ürün yaşam döngüsünün büyüme aşamasında olduğunuzu gösterir. Talep ve kârlar artarken bir yandan da rakipleriniz başarınızı sekteye uğratmaya çalışır.
Bu aşamada pazarlamanız tüketicilerin ilgisini çekmekten bir marka varlığı oluşturmaya doğru evrilir. Onlara neden rakipleriniz yerine sizi tercih etmeleri gerektiğini gösterin. Şirketiniz büyürken ürününüze yeni özellikler ekleyebilir, destek hizmetlerinizi güçlendirebilir ve yeni dağıtım kanalları açabilirsiniz. Bu çabaların tümü pazarlama faaliyetlerinizde kendini net bir şekilde gösterecektir.
Ürün yaşam döngüsünün büyüme aşamasını iyileştirmenize yardımcı olacak üç ipucu:
Hızlı bir büyüme döneminin ardından satışlarınız plato çizmeye başladığında olgunluk aşamasına giriyorsunuz demektir. Rekabet gücünüzü korumak için fiyatları düşürmek zorunda kalabilirsiniz.
Pazarlama kampanyalarınız artık farkındalık yerine farklılaştırmaya odaklanarak ürününüzün üstün özelliklerine işaret eder. Bu aşamada üretim maliyetleri düşer ve satışlar istikrarlıdır. Arkanıza yaslanıp satışlarınızdaki istikrarın keyfini çıkarmak cazip gelse de ürününüzü iyileştirmeye devam etmeniz ve ürünün sürekli daha iyi hâle geleceğini tüketicilere anlatmanız gerekir.
Bu noktada pazarda doygunluk meydana gelebilir. Rakipleriniz pazardan pay almaya başlamıştır. Çok sayıda tüketici ürünü kullanıyor olsa da rakiplerin sayısı da çoktur. Bu açmazdan kurtulmanın tek yolu, tercih edilen marka haline gelmek için farklılaştırma, özellikler, marka farkındalığı, fiyat ve müşteri hizmetleri gibi güçlü yanlarınıza odaklanmaktır. Aksi hâlde gerileme aşamasına geçersiniz.
Ürün yaşam döngüsünün olgunluk aşamasını iyileştirmenize yardımcı olacak üç ipucu:
Markanız çok güçlü bir rekabetle karşı karşıyaysa veya pazar payını kaybediyorsa ürün yaşam döngüsünün gerileme aşamasında olabilirsiniz. Artan rekabet genellikle satışlarda azalmaya neden olur.
Pazardaki gerilemeniz şunlardan kaynaklanıyor olabilir:
Bir şirket pazarda gerileme yaşadığında, şirket yönetimi ürünü satmayı durdurabilir, şirketi satabilir veya mevcut üründe yenilik yapabilir. Bu sırada, pazarlama departmanı yaşam döngüsünü uzatmak için nostaljiyi canlandırmayı veya ürünün üstünlüğünü göstermeyi deneyebilir.
Gerileme dönemindeki bir şirketin bu ürün yaşam döngüsü aşamasından çıkmak için deneyebileceği beş strateji:
Ürün yaşam döngüsü yönetiminin birçok avantajı vardır. Döngünün hangi aşamasında olduğunuz pazarlama stratejinizden kârlılığınıza kadar her şeyi etkiler.
Ürün yaşam döngüsü yönetimi sayesinde yapabilecekleriniz:
Ürün yaşam döngüsünü etkili bir şekilde yönetmeniz, müşterilerin ürünlerinize olan bağlılığını artırıp ürünün yaşam süresi boyunca bu bağlılığı sürdürmenizi sağlayacak stratejiler belirlemenize yardımcı olur.
Ürün yaşam döngüsünü doğru yönetemeyen şirketler olumsuz sonuçlarla karşı karşıya kalır.
Ürün yaşam döngüsünün sağladığı çerçeveden ve yönlendirmeden mahrum kalan şirketler aşağıdaki sorunlarla karşılaşabilir:
Ürün yaşam döngüsünün yeni aşamalarını anlamak ve bunlara uyum sağlamak, bir pazarda birkaç yıl veya daha uzun süre varlığını sürdürecek, uzun ömürlü ve başarılı ürünler oluşturmanızı sağlar.
Konsept, konumlandırma ve pazarlama çalışmalarınızı şirket içinde kontrol altında tutabilirsiniz, ancak ürününüzün yaşam döngüsünü etkileyen dış faktörler de vardır.
Rekabetin çok yüksek olduğu bir pazara mı giriyorsunuz? Rekabet, ürününüzün başarısını doğrudan etkileyebilir. Düşük maliyet, pazar boyutunun küçük olması ve rekabetin az olması gibi pazara girişi kolaylaştıran etkenler, çok sayıda rakibin hızla pazara girip pazarı doygunluğa ulaştırmasına imkân sağlaması nedeniyle ürününüzün yaşam döngüsünü kısaltabilir. Girişi zorlaştıran etkenlerin varlığında pazara girişiniz çok daha zor olsa da ürününüzün yaşam döngüsü muhtemelen daha uzun olacaktır.
Örneğin, görece yeni bir pazarda yeni bir ürünü piyasaya sürdüğünüzde büyük bir pazar payına hızla ulaşmanız kolay olabilir. Ancak, benzer bir ürünü piyasaya süren her şirket bu kolaylıktan faydalanacak ve ürününüzün toplam pazar payını kısa sürede azaltacaktır.
Bu durumu halihazırda aşırı rekabetçi olan bir sektörle karşılaştıralım. Piyasaya süreceğiniz bir ürünü geliştirmek yıllarınızı alsa da benzersiz bir değer önerisi sunarak pazardaki yerinizi sağlamlaştırmanız, bu pazarda daha uzun bir ürün yaşam döngüsüne sahip olmanızı sağlayabilir.
Ürününüz; cep telefonları, tabletler ya da bilgisayarlar gibi teknolojik gelişmelerin hızlı olduğu bir sektördeyse ürününüzün yaşam döngüsü kısa olabilir. Döngüyü mümkün olduğunca uzatmak için teknolojinin hangi hızda değiştiğini, hedef pazarınızda hangi değişikliklere ihtiyaç olduğunu ve rekabet gücünüzü korumak için ürününüzde ne zaman iyileştirme yapmanız gerektiğini anlamanız gerekir.
Kanadalı akıllı telefon üreticisi BlackBerry, 2009 yılında yaklaşık %20 oranında pazar payına sahipti. Buna karşılık, iPhone'un piyasaya sürülmesi ve Apple ile Samsung'un yenilikçi teknolojiler geliştirmesi sonucunda cep telefonları kısa sürede zamana yenik düştü. Cep telefonu teknolojisinin hızlı gelişimine ayak uyduramayan BlackBerry bu sektörden çekildi ve güvenlik yazılımı alanında uzmanlaştı.
Tüketicilerin ürünlerinizi benimseme hızı ürün yaşam döngüsünü etkileyen faktörlerden biridir. Kabul görme hızınızı tahmin etmek için benzer ürünlerin yaşam döngüsüne bakın. Pazar araştırması, ürününüzün ne kadar hızlı benimsenip kabul edileceğini anlamanızı sağlar.
Örneğin, cep telefonu pazarı hızla kabul gören ve olgunlaşan bir pazardır. Bu nedenle, cep telefonu şirketleri müşterilerini sürekli olarak etkilemek ve pazar paylarını korumak için yenilikler yapmak zorundadır.
Öte yandan, sesli asistanların tüketiciler tarafından benimsenmesi yavaş ilerleyen bir süreç oldu. Gizlilik endişeleri ve etkili doğal dil işleme teknolojisinin yavaş gelişmesi nedeniyle bu sektörün başarıya ulaşması yıllar aldı. Ancak bu durum Alexa ve Google Home gibi ürünlere yıllar içinde kendilerini kanıtlama fırsatı sundu ve ömürlerinin uzun olmasını sağladı.
Ekonominin durumu bir ürünün yaşam döngüsünü doğrudan etkileyebilir. Tarih boyunca ekonomik durgunluklar, bu dönemlerde toplam gelirin ne kadarının harcandığından hangi ürünlerin tercih edildiğine veya terk edildiğine kadar çeşitli konularda tüketicilerin harcama alışkanlıklarını etkilemiştir.
Bank of America tarafından yapılan bir araştırma, bir ekonomik durgunluk öncesindeki aylarda ve durgunluk sırasında mobilya harcamalarının önemli ölçüde azaldığını gösteriyor. Mobilya şirketleri söz konusu olduğunda, ekonomik güçler ürün yaşam döngüsündeki değişikliklere en fazla katkıda bulunan faktörlerden biri olabilir.
Ekonominin iyi durumda olması harcamaların artmasına neden olarak giriş aşamasını kısaltabilir ve büyüme aşamasını uzatabilir. Ekonomik güçlerin etkisi ürününüze, hedef pazara ve sektöre bağlıdır.
Tüm ürünler yaşam döngüsünden geçer. Hatta bazıları döngüsünü tamamlamış ve gözden düşmüş olabilir. Şu anda ürün yaşam döngüsü devam eden veya döngüsü sonlanmış olan ürünlere yönelik birkaç örneği aşağıda bulabilirsiniz.
Ürün yaşam döngüsü üzerinde çalışmaya hazır olduğunuzda, ürün konseptlerinizi, özelliklerinizi ve fikirlerinizi test etmek için Konsept Testi çözümümüzle işe başlayabilirsiniz. Ürününüzün yaşam döngüsünde ilerlerken etkili pazar araştırması platformumuz daha iyi stratejik kararlar almanıza ve olumlu sonuçlar elde etmenize yardımcı olur.
Pazarlama çözümlerimiz hakkında daha fazla bilgi edinmek için hemen bize ulaşın.