Anket sorularını düzenlemek için sıralama ölçeği nasıl kullanılır?

İnsanların tutumlarına dayalı uygulanabilir veriler elde etmek zor olabilir. Neticede tutum ölçümleri karmaşık ve çoğu zaman bir hayli özneldir. Neyse ki anketinizde sıralama ölçeği kullanarak yanıtlayanlarınızın görüşleri, algıları, performansları ve duyguları hakkında faydalı veriler toplayabilirsiniz. Basit bir sıralama ölçeği ile anketlerinizdeki soyut sorulara yönelik gerçekçi bir yaklaşım kazanabilirsiniz.

Sıralama ölçeği bir dizi sıralanmış yanıt ile bir yanıtlayanın bir konudaki tutumunu değerlendirmenizi sağlar.

Örneğin yanıtlar şunları içerebilir: “çok memnunum”, “memnunum”, “memnun değilim” ve “hiç memnun değilim.” Sıralama ölçeğinde önemli olan yanıt seçeneklerinin sırasıdır. Her bir yanıt seçeneğinin arasındaki farkı tam olarak hesaplayamazsınız. Örneğin “çok memnunum” ve “memnunum” gibi yanıtların arasındaki fark net değil, görecelidir.

İlgili okuma: Aralık ölçeği nedir ve anket sorularınızda nasıl kullanılır?

Çoğumuz gerçek hayatta sıralama ölçekleriyle ilgili pek çok deneyime sahibiz. Sıralama ölçekleri sayesinde:

Gördüğünüz gibi sıralama ölçeği çeşitli kullanım durumlarında işinize yarayabilir. Peki bu ölçek kullanıldığında nasıl görünür?

Tüm sıralama ölçekleri yukarıdakiler gibi Likert ölçeği olmasa da (ya da daha teknik olmak gerekirse Likert türü ölçek) tüm Likert ölçekleri sıralama şeklindedir. Sıkça kullanılan bu anket sorusu türünde yanıtlayanlara iki uç nokta arasında sıralanmış bir yanıt aralığı sunulur.Örneğin, Çalışan Memnuniyeti Anket Şablonumuzda yer alan aşağıdaki soruları ele alalım:

İşiniz ne kadar anlamlı?

İşiniz ne kadar zorlayıcı?

Bu Likert ölçeği soruları her bir çalışanın işiyle ilgili algısını çeşitli sıralama ölçekleri ile ölçer. Diğer Likert ölçeği soruları ise olumlu, olumsuz ve nötr yanıtları dengeleyerek çalışanların duygularını ölçer:

Çalışanlara sağlanan yan haklar konusunda memnun musunuz, nötr müsünüz, yoksa memnun değil misiniz?

Soru Bankasında, sıralama ölçekleri kullanan çok sayıda anket sorusu bulabilirsiniz. Yine de bu soruları kendi başınıza nasıl yazabileceğiniz konusunda size yol göstereceğiz.

Sıralı ölçeğin bir diğer önemli türü, soruları kümülatif bir hiyerarşi içinde oluşturan Guttman ölçeğidir; bu ölçekte üst düzey maddelere katılım, tüm alt düzey maddelere katılım anlamına gelir. Örneğin bir kişi "hayır kurumlarına 100 $ bağışta bulunmayı" kabul ederse Guttman ölçeğinde bu kişinin "50 $" veya "25 $ bağışta" bulunacağı" varsayılır.

Ayrıca Thurstone ölçeği, standartlaştırılmış yanıt seçenekleri kullanmak yerine bir konu hakkındaki farklı ifadelere kesin sayısal değerler atayarak tutumları ölçer. Bu yaklaşım, her bir ifadenin ölçülen tutumu ne kadar güçlü bir şekilde yansıttığını belirlemek için uzman değerlendirmelerini temel alır ve daha hassas ayarlanmış bir ölçüm aracı oluşturur.

Aşağıdaki adımları takip etmeniz yeterli:

1. Hangi görüş, algı, performans veya duygu hakkında veri toplamak istediğinize karar vererek sorunuz için bir odak noktası belirleyin. Tek kutuplu ölçek mi yoksa iki kutuplu ölçek mi kullanacağınıza karar verin. Tek kutuplu ölçeklerde bir durumun var olup olmadığı ölçülür (“hiç ilgili değilim” - “son derece ilgiliyim” yanıt aralığı gibi). İki kutuplu ölçeklerde yanıtlayanlara tutumlarının iki zıt uçta nasıl konumlandığı sorulur (“kesinlikle katılmıyorum” - “kesinlikle katılıyorum” yanıt aralığı gibi).

2. Tek kutuplu sorularda ölçeğinize hangi tek değişkeni (“anlam” veya “zorluk” düzeyi gibi) dahil edeceğinize karar verin. İki kutuplu sorularda ise ölçeğinize hangi iki zıt değişkeni (“katılıyorum” ve “katılmıyorum” ya da “memnunum” ve “memnun değilim” gibi) dahil edeceğinize karar verin.

3. Değişken(ler)inizi kullanarak bir dizi sıralı yanıt oluşturun. Sıralama ölçeklerinde yanıtlar arasındaki fark her zaman göreceli olsa da aralarında nispeten eşit aralıklar bulunan seçenekler belirlemeye çalışın. İki kutuplu sorularda ise sonuçların sapmasını önlemek için her bir zıt değişken için eşit sayıda yanıt ekleyin.

Birden fazla anket sorusunda aynı sıralama ölçeğini kullanmayı planlıyorsanız bu soruları tek bir matris/değerlendirme ölçeği sorusunda birleştirebilirsiniz. Her bir soruya özel sıralama ölçeği hazırlamayı planlıyorsanız bunun yerine klasik çoktan seçmeli sorular kullanın.

Not: Matris sorularını yanıtlamanın kolaylıkla sıkıcı bir hal alabileceğini unutmayın. Matris sorusu kullanacaksanız boyutunun 5 satır ve 5 sütunu geçmemesine dikkat edin.

Sıralama ölçeği kullanılan çoktan seçmeli sorularda yanıtlara hem tek tek hem de toplu olarak bakabilirsiniz. İki durumda da önemli çıkarımlar elde etmek için her bir seçeneğin görece popülerliğini kolayca karşılaştırabilirsiniz. Matris/değerlendirme ölçeği soruları da benzer düzeyde analiz sağlar fakat aynı zamanda her bir seçeneğin ağırlıklı ortalamalarını da verir.

Bu düzeyde bir analiz kulağa bunaltıcı gelebilir ancak neyse ki bunu kendi başınıza yapmak zorunda değilsiniz. SurveyMonkey Analiz aracı yanıt verilerinizi otomatik olarak toplar ve tek bir düğmeye tıklayarak kapalı uçlu sorularınızdan çizelge ve grafikler oluşturmanızı sağlar.

Dolayısıyla sıralama ölçeği içeren anket soruları yazmaktan çekinmeyin. Alacağınız yanıtlar sayesinde yanıtlayanlarınızın görüşlerini, algılarını, performanslarını ve duygularını öğrenebilirsiniz.