Anket sonuçlarınız araştırma yaptığınız popülasyon ile tam olarak eşleşir mi? Muhtemelen hayır.

Ama yine de hata payı hesaplayıcı kullanarak bu güvenilirliğe ne kadar yaklaştığınızı görebilirsiniz. Bu kullanışlı araç, anket yaptığınız kişi sayısının topladığınız verilerin doğruluğuna güvenebilmeniz için yeterli olup olmadığını tespit etmenize yardımcı olur.

Hata payı, anket sonuçlarınızın genel popülasyonun görüşlerini ne ölçüde yansıtabileceğini gösterir. Anketler büyük bir gruba ( hedef pazar veya genel popülasyon) dair temsili veriler elde etmek için küçük bir grubun (anket yanıtlayanlarınız) kullanıldığı bir dengeleme işlemidir.

Hata payını, anketinizin ne kadar etkili olduğunu ölçme yöntemi olarak da düşünebilirsiniz. Hata payı ne kadar az olursa, sonuçlarınıza o kadar fazla güvenebilirsiniz. Hata payı ne kadar büyük olursa, sonuçlarınız genel popülasyonun görüşlerinden o kadar uzak olur.

Hata payı, adından da anlaşılacağı gibi bir anketten elde edilen asıl sonuçların üstünde ve altında kalan değer aralığıdır. Örneğin, %5 hata payıyla %60 oranında “evet” yanıtının verilmiş olması, genel popülasyonun %55 ila %65'inin “evet” yanıtı vereceği anlamına gelir.

n = örnek boyutu • σ = popülasyon standart sapması • z = z değeri

Şimdi hata payı formülünü bir örnekle açıklayalım.

Yeni ürününüzün adı için A ve B seçenekleri arasında karar vermeniz gerektiğini ve hedef pazarınızdaki potansiyel müşteri sayısının 400.000 olduğunu kabul edelim. Bu rakam, genel popülasyonunuzu gösterir.

Bu potansiyel müşterilerin 600'üne anket yapmaya karar verdiniz. Bu müşteriler de örnek boyutunuzu gösterir.

Sonuçlar elinize ulaştığında, yanıtlayanların %60'ının A seçeneğini tercih ettiğini görüyorsunuz. Bu noktada, hata payı hesaplayıcısına güven seviyesi değerini girmeniz gerekir.

Bu rakam, örneğinizin genel popülasyonun tutumlarını doğru bir şekilde yansıttığından ne kadar emin olduğunuzu ifade eder. Araştırmacılar bu oranı genellikle %90, %95 veya %99 olarak belirler.

Bu örnekteki rakamları, yukarıdaki hata payı hesaplayıcısına girin. Hesaplayıcı, size %4 hata payı verecektir.

Yanıtlayanlarınızın %60'ının A adını seçtiğini hatırlıyor musunuz? Bu hata payı, %95 güven oranıyla toplam popülasyonun (hedef pazarınızın) %56 ila %64'ünün ürününüz için A adını tercih ettiği anlamına gelir.

Hata payını örneğinizin verdiği yanıt yüzdesinden çıkardığınızda 54, eklediğinizde ise 64 sayısına ulaşırsınız.

İnsanlar genellikle güven aralığı ile güven seviyesini karıştırır. Güven seviyesi bize bir değerin güven aralığında olmasının ne kadar olası olduğunu gösterir. Bu aralığı belirlemek için hata payını kullanırız.

Hata payı ise tahminimizde ne kadar yanılmış olabileceğimizi belirlememize yardımcı olur. Örneğin %95 güven seviyesi, değerin güven aralığında yer alma ihtimalinin %95 olduğu anlamına gelir. Güven seviyesi ne kadar yüksekse aralık o kadar büyük olur ve bu da daha büyük bir hata payına izin verildiğini ifade eder.

Daha önce de belirttiğimiz gibi, hata payınızı öğrenerek anketinizin örnek boyutunun uygun olup olmadığını anlayabilirsiniz.

Hata payınız çok yüksekse, örneği büyütmeniz gerekir. Böylelikle anket yapılan popülasyonun tutumları, genel popülasyonun tutumlarıyla daha yakın bir şekilde eşleşecektir.

Bu da anketinizi daha fazla kişiye göndermeniz gerektiği anlamına gelir.

Örnek boyutu hesaplayıcı, anketinizi kaç kişinin yanıtlaması gerektiğini kolaylıkla belirlemenize yardımcı olabilir.

Hata payının nasıl hesaplandığını ve sonuçlarınızı nasıl etkilediğini öğrendiğinize göre, artık bu kavramları anket tasarımınızda kullanmak için izleyeceğiniz adımları öğrenebilirsiniz.

Ayrıca popülasyonunuzu nasıl hesaplayacağınıza ilişkin bu makalede daha ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz.