Anket sorularında yaygın olarak görülen ve verilerinizi işe yaramaz hale getiren 5 hata

Anketinizde sormak istediğiniz soruları zaten biliyor olabilirsiniz. Ancak anket sorularınızı yazma şekliniz, iyi veya kötü bir anket arasındaki farkı ortaya koyabilir. Bir sorunun nasıl yazıldığı, yanıtlayanın konuya yönelik bakış açısını değiştirebilir ve onları öyle bir niyet olmasa da soruyu yanlış yanıtlamaya zorlayabilir.

İyi yazılmış bir anket sorusu, yanıtlayanlarınızın herhangi bir tarafa yönlendirilmeden gerçeğe uygun yanıtlar vermelerini sağlar. Başka bir deyişle; sorular, yanıtlayanların hangi seçeneği seçecekleri konusunda kafasını karıştırmamalıdır.

Bu nedenle, elinize kağıt kalem alıp sorularınızı yazmaya başlamadan önce, şu 5 yaygın anket hatasından kaçının:

En büyük anket hatası: Sorular hiçbir zaman okuyucuyu tartışmanın bir tarafına çekecek şekilde ifade edilmemelidir. Bir sorunun yönlendirici olduğunu, nötr olmayan ifadeler içermesinden anlayabilirsiniz.

Kötü Soru Örneği: Napoleon ne kadar kısadır?

“Kısa” kelimesi, yanıtlayanın aklında hemen çağrışımlar yapmaya başlar. Eğer soru nötr bir dilde yazılırsa, yönlendirici önyargıları ortadan kaldırabilir.

İyi Soru Örneği: Napoleon’un boyunu nasıl tarif edersiniz?

Yönlendirici sorular, soruya gereksiz ekleme yapılmasından da kaynaklanıyor olabilir.

Kötü Soru Örneği: İlgili ebeveynler arabalarında çocuk koltuğu kullanmalı mıdır?

“İlgili ebeveynler” terimi, yanıtlayanı söz konusu meseleden uzaklaştırır. Bunun yerine, yalnızca soruda neye ihtiyaç duyulduğuna odaklanın.

İyi Soru Örneği: Sizce bebek yolcular için özel araç koltuğu kullanılması zorunlu olmalı mıdır?

Şaşırtmacalı sorular, yanıtlayanı görüşünü veya durumunu doğru şekilde yansıtmayan bir yanıta zorlayacak şekilde yazılmış sorulardır. Anket yanıtlayanlarınızın kafasını karıştıran bu önemli anket hatası, yanıtlayanların anketi terk etmelerinde en önemli faktörlerden biridir.

Kötü Soru Örneği: Nerede bira içmeyi seversiniz?

Yanıtlayan, bu soruyu yanıtlayarak bira içtiğini açıklamış olur. Ancak birçok insan biradan hoşlanmaz veya alkol kullanmaz. Bu nedenle soruyu gerçeğe uygun bir şekilde yanıtlaması mümkün değildir.

Her yanıtlayanın soruya dürüst bir şekilde yanıt verebilmesini sağlamak için, anketinizi önceden test ederek şaşırtmacalı sorulardan kaçınabilirsiniz.

Yukarıdaki örnekte, ilk olarak yanıtlayanın bira içip içmediğini soran bir ön soru sormayı deneyebilir, ardından atlama mantığını kullanarak bira içmeyen kişilerin kendilerini ilgilendirmeyen soruları atlamasını sağlayabilirsiniz.

Çift yönlü soru nedir? Katılımcıları tek seferde iki soruyu yanıtlamaya zorladığınızda ortaya çıkan en yaygın anket hatalarından biridir. Ayrıca anket sonuçlarını işe yaramaz hale getirmenin harika bir yoludur.

Anket soruları yalnızca tek bir şeyin ölçüleceği şekilde yazılmalıdır. Eğer bir sorunun iki konusu varsa, yanıtlayanın farklı unsurları nasıl değerlendirdiğini anlamak imkansızdır.

Kötü Soru Örnekleri: Mevcut işinizin ücret ve menfaatlerine ilişkin memnuniyetinizi nasıl değerlendirirsiniz?

Yukarıdaki örnekte mantıklı olan yöntem, soruyu ücret memnuniyeti ve menfaat memnuniyeti olarak ikiye bölmektir. Aksi halde, yanıtlayanlarınızın bazıları ücrete, bazıları ise menfaatlere daha fazla ağırlık vererek yanıt verecektir.

İyi Soru Örnekleri: Mevcut işinizin ücretine ilişkin memnuniyetinizi nasıl değerlendirirsiniz? Mevcut işinizin menfaatlerine ilişkin memnuniyetinizi nasıl değerlendirirsiniz?

Ayrıca yanıtlayana değerlendirmesi için birden fazla grup vermek de sorunuzu kolaylıkla çift yönlü bir hale getirebilir.

Kötü Soru Örneği: Bu ders kitabı öğrenciler ve genç profesyoneller için ne kadar faydalı olacaktır?

Bu noktada yanıtlayan her iki taraf için tek bir yanıt vermek zorundadır. Bunun yerine soruyu ikiye bölebilir, birini öğrencilere yönelik faydayı, diğerini ise profesyonellere yönelik faydayı ölçecek şekilde sorabilirsiniz.

İyi Soru Örnekleri: Bu ders kitabı öğrenciler için ne kadar faydalı olacaktır? Bu ders kitabı alandaki genç profesyoneller için ne kadar faydalı olacaktır?

Sorulardaki mutlak ifadeler, yanıtlayanları faydalı geri bildirimde bulunamayacakları bir noktaya getirir. Bu sorular genellikle Evet/Hayır seçeneklerine sahiptir ve “her zaman”, “her”, “hep”, “daima” gibi ifadeleri içerir.

Kötü Soru Örneği: Her zaman kahvaltı yapar mısınız? (Evet/Hayır)

Anlamına bakıldığında, yukarıdaki örneğe hemen hemen her yanıtlayanın “Hayır” yanıtını vermesi kaçınılmaz görünüyor. Hatta bazı yanıtlayanlar bu soruyu farklı yorumlayıp, fırsat bulduklarında mükellef bir kahvaltı yapıp yapmadıklarını soran bir soru olarak değerlendirebilirler.

Mutlak ifadeler, anket sorularında gerekli olan esneklikten yoksundur. Bunun yerine, soruda insanların daha rahat seçim yapabilecekleri çeşitli seçenekler olmalıdır.

İyi Soru Örneği: Genelde haftanın kaç günü kahvaltı yaparsınız? (Her gün/ 5-6 gün/ 3-4 gün/ 1-2 gün/ Genelde kahvaltı yapmam)

Anketinize kimler katılırsa katılsın, yanıtlayanları şaşırtabilecek kısaltmalar, teknik terimler veya jargondan kaçınmaya çalışın. Ayrıca açık, net ve karmaşık olmayan bir dil kullanın. Zor terimler veya kavramlar eklemeniz gerekirse, tanım veya örnekler verdiğinizden emin olun. Bu şekilde, neredeyse herkesin sorularınızı kolaylıkla yanıtlayabileceğinden ve anketinizi tamamlama eğilimi göstereceğinden emin olabilirsiniz.

Kötü Soru Örneği: Tablet bilgisayarınız var mı?

İyi Soru Örneği: Tablet bilgisayarınız var mı? (Örn. iPad, Android tablet)

Kötü Soru Örneği: Odanın temizlik durumu hakkında ne söyleyebilirsiniz?

İyi Soru Örneği: Oda ne kadar temizdi?

Soruları genel olarak kolay anlaşılır bir dil kullanarak yazmaya çalışmalısınız. Bununla birlikte, bazı örnek gruplar nispeten zor terimleri ve fikirleri kullanmayı tercih edebileceğiniz bir bilgi birikimine sahip olabilir.

Yanıtlayanların ankette ele alınan belirli olayları, koşulları ve konuları ayrıntılı bir şekilde anlayıp anlamadığını düşünün. Konuları ortak terimlerle anlatmaya çalışmak yerine iyi sorular yazmaya ne kadar çok odaklanabilirseniz o kadar iyi olur.

Örneğin, bir hastanedeki hastalarla anket gerçekleştirirken, tıbbi jargon kullanmaktan kaçınmak isteyebilirsiniz. Bununla birlikte, anket örnekleminiz doktorlardan oluşuyorsa, uzmanlık gerektiren sorular sorabilir ve daha üst düzey tıbbi kelimeler kullanabilirsiniz.

Anket yazarken karşılaşabileceğiniz bu beş yaygın hatadan kaçınarak, anketinizin sorunsuz işlemesini, verilerinizin daha doğru olmasını, yanıtlayanların dürüst ve doğru geri bildirimler paylaştıkları için anketinizden kendilerini iyi hissederek ayrılmalarını sağlayabilir, böylelikle bir taşla üç kuş vurmuş olursunuz! O halde kemerlerinizi bağlayın ve mükemmel sorular yazmaya hazır olun.

Kendinizi doğru şekilde ifade etmekte zorlanıyor musunuz? Size yardımcı olacak birçok kaynaktan faydalanabilir veya anketinizi sizin yerinize tasarlamaları için saha uzmanlarımızla iletişime geçebilirsiniz.