Anket ödüllerinin avantajları ve dezavantajları

"Anket ödülleri" ile ilgili çevrimiçi arama yaparsanız bu konuya para ödülleri gibi yanlış bir açıdan yaklaşan pek çok bağlantı bulabilirsiniz.

Bir tanesinde "Anket Yanıtlayarak Ödül Kazanmak Çok Kolay" yazdığını, diğerinde "Parayla Anket Yanıtlayın" yazdığını, bir başkasında ise "Anket Başına 1000 TL'ye Varan Kazanç" vaadi verildiğini görebilirsiniz.

Bir anketi tamamlamak için doğru motivasyona sahip olmayan yanıtlayanlar, tahmin edeceğiniz üzere yanıtları umursamadıkları için daha düşük kalitede veriler sağlayabilirler. Ancak anket teşvikleri veya ödülleri sayesinde sonuçlarınızın güvenilirliğini riske atmadan rahatlıkla yanıt toplayabilirsiniz. Dilerseniz bunu nasıl yapacağınıza bir bakalım.

Teşvik olarak da bilinen anket ödülleri, çevrimiçi anketlerin eksiksiz yanıtlanmasını sağlamak için kullanılan yaygın bir yöntemdir. Anket oluşturan kişiler soru formunun tamamlanması karşılığında bir teşvik (çoğu zaman para veya hediye) sunarlar.

Ne yazık ki pek çok kişiye göre ödüller, yalnızca sondaki ödülü almak isteyen yanıtlayanların seri bir şekilde tamamladığı düşük kalitedeki anketleri çağrıştırmaktadır.

Dolayısıyla buradaki asıl soru, bu ödüllerin gerçekte ne kadar etkili olduğudur.

Aslında doğru türdeki yanıtlayanlara doğru türde ödüller sunarak, ulaşılması zor kitleleri anketinizi tamamlamaya teşvik edebilirsiniz. Anketinizi yanıtlayanlar yerine hayır kurumu gibi üçüncü bir tarafa fayda sağlayan dolaylı ödüller sunmak bile bir seçenektir. (Aşağıda bu konuyla ilgili daha fazla bilgi vereceğiz.)

Anket ödüllerinin özellikle etkili olabileceği birkaç senaryo daha vardır.

Ulaşılması zor olan belirli gruplar. Doktorlar ve uzmanlık sahibi diğer kişiler gibi ankete yanıt vermek için fazla zamanı olmayan özel kitlelere ulaşmaya çalışıyor olabilirsiniz.

“Yanıt vermeyenler.” Bunlar anketinizi çoktan almış ancak henüz yanıtlamaya fırsat bulamamış kişilerdir. Yeterli bir örneklem boyutuna ulaşmak için hâlâ daha fazla yanıta ihtiyacınız varsa, bu kişilere tekrar ulaşabilir ve soru formunu tamamlamaları için ekstra bir teşvik sunabilirsiniz.

İçinde bulunduğunuz durum ne olursa olsun, karşılığında bir ödül vermek zorunda kalmadan anket yanıtlama oranlarınızı artırmanın başka yolları da olduğunu unutmamalısınız. Anket yanıtlama oranına ilişkin bu yardım makalesinde bazı öneriler bulabilirsiniz.

Anket ödülleri vermek istediğinize karar verdikten sonra almanız gereken birkaç karar daha vardır: Parasal mı yoksa parasal olmayan teşvikler mi kullanacaksınız? Ödeme mi vadedeceksiniz yoksa peşin ödeme mi yapacaksınız? Ödüller çekilişle mi yoksa bireysel olarak mı dağıtılacak? Doğrudan mı yoksa dolaylı olarak mı ödül vereceksiniz?

Parasal teşvikler nakit para, çek, havale, hediye kartları ve kuponlardır.

Parasal olmayan teşviklere not defteri veya termos gibi "teşekkür" hediyeleri örnek verilebilir.

Nakit para ve diğer parasal teşvikler, yanıtlama oranlarını artırma açısından daha etkilidir. Ayrıca ne kadar çok teklif sunarsanız o kadar çok yanıt alırsınız.

Ne kadar harcama yapmanız gerektiğine karar vermek için bütçenizi kısıtlayan faktörleri ve hedef kitlenizi göz önünde bulundurun. Örneğin meslek sahibi kişiler ve öğrenciler arasında zamana verilen değer farklılık gösterir ve meslek sahiplerinin yanıt vermesini sağlamak size daha pahalıya mal olur.

Parasal olmayan bir ödül seçecekseniz bunun anketinizi yanıtlayanlara uygun olup olmadığını kontrol edin. Örneğin onlarca katılımcının stantlarının önünden geçen herkese şapka dağıttığı bir sektör fuarında anketinizi yanıtlayanlara ödül olarak beyzbol şapkası vermek istemezsiniz.

Yanıtlayanlar daha anketi tamamlamadan ödüllerini alırlar.

Yalnızca soru formunu tamamlayanlar ödül alırlar.

Mantıksız gelebilir ancak araştırmalar, peşin ödenen teşviklerin vadedilenlere göre yanıtlama oranlarını daha fazla artırdığını göstermektedir. Ödülü alan herkesin soru formunu tamamlayacağına dair bir garantiniz olmadığı için bu yöntemin daha maliyetli olduğu bir gerçektir. Ayrıca bu yöntemin çevrimiçi anketlerde uygulanması, e-posta ile hediye çeki veya posta ile hediye gönderimi gibi vadedilen ödüllere göre daha zordur.

Ödülü daha az sayıda kişiye vermek için çekiliş, kura veya piyango yöntemlerini kullanabilirsiniz.

Anketinizi yanıtlayan herkese bir ödül verirsiniz.

Bireysel teşvikler anketi yanıtlayan herkese doğrudan bir ödeme sunar ancak bütçeniz kısıtlıysa çekiliş yapmak da iyi bir seçenek olabilir. Ancak bu konuyla ilgili karmaşıklığa neden olan bazı hususlar vardır. İlk olarak, bunların etkili olup olmadığı henüz kanıtlanmamıştır. İkincisi ise eyalete ve ülkeye göre değişen yasal gereklilikler nedeniyle bu yöntemleri doğru uyguladığınızdan emin olmak için yasal danışmanlık almanız gerekir.

Bunlar yanıtlayanın aldığı parasal veya parasal olmayan tüm ödülleri kapsar ve yukarıda açıkladığımız riskleri barındırır.

Memnuniyet sağlayıcıları özendirmeden yanıtlama oranlarını artırabilecek bir alternatif sunar. Yanıtlayanı doğrudan ödüllendirmek yerine, onun adına bir hayır kurumuna bağış yapmayı teklif edersiniz.

Dolaylı ödüllerin sağladığı avantaj, yanıtlayanların tamamen kendi çıkarları için anketi aceleye getirmemeleridir. Ayrıca ödül sunmadığınız anketlere kıyasla daha fazla yanıt alırsınız.

Gördüğünüz gibi, dikkatli bir planlama yapıldıktan ve avantajlar ile dezavantajları değerlendirildikten sonra anket ödülleri anket oluşturan kişilere yardımcı olabilecek etkili bir araçtır. Elbette bazı riskler taşır ama aynı zamanda ödüllendirici yönleri de vardır.

Diğer yandan, teşvik yöntemi de çeşitli riskleri beraberinde getirmektedir.

Anket ödüllerinin uygun şekilde kullanılmadığında anket sonuçlarına nasıl zarar verebileceğine dair bazı örnekleri aşağıda bulabilirsiniz.

Sunduğunuz ödül yanlış türden yanıtlayanların ilgisini çekiyor olabilir. Örneğin bir pet shop işlettiğinizi ve çalışma saatleri, personel, çevrimiçi etkinlik vb. gibi çeşitli hizmet alanlarını nasıl iyileştirebileceğinizi öğrenmek istediğinizi varsayalım. Bu durumda, anketinize yanıt vermesi gereken kişiler bölgenizdeki evcil hayvan sahipleridir ancak anketinizi kime gönderdiğinizi bilmiyorsanız, evcil hayvanları olmamasına rağmen ödülünüzü almak isteyen kişilere ulaşmanız olasıdır.

Yalnızca ödülün peşinde olan kişilere karşı dikkatli olun. Anket sektöründe bu kişiler ''memnuniyet sağlayıcılar'' (satisficers) olarak bilinirler: Bu kişiler ödülü almak için soru formlarını aceleyle tamamlayan ve hatta daha fazla ankete katılabilmek için kendilerini farklı tanıtan kişilerdir.

Anket ödülleri sihirli değnek değildir. Akademik araştırmalara göre, bir görevi tamamladıkları için ödül alan kişiler aynı şeyi ikinci kez yapmalarını istediğinizde yine ödül bekleyeceklerdir. Bu durum aynı grupla tekrar anket yapmanıza engel olabilir. Bu nedenle, tek seferlik kısa bir anket yapmanız gerektiğinde ödül sunabilirsiniz fakat projeniz için belirli aralıklarla benzer anketler yapmanız gerekiyorsa bu yöntemden kaçının.

Teşvikler ters etki yaratabilir. Psikoloji araştırmacıları teşviklerin, özellikle de nakit paranın insanları bir şeyler yapmaya teşvik etmek yerine motivasyonlarını düşürebileceğini ortaya koymuştur. Anketinizle hiç ilgilenmeyen kişilerden yanıt almak, verilerinizin kalitesine zarar verebilir.

Ödüller, sonuçlarınızda yanlılık oluşturabilir. Otelden çıkış anketi dolduran misafirlerinize otel fiyatlarınızda indirim teklif ettiğinizi varsayalım. Sunduğunuz hizmeti beğenmeyenler muhtemelen tekrar gelmek istemeyeceklerinden indirimi de pek umursamayacaklardır. Bu durumda, deneyimlerini en çok iyileştirmeniz gereken müşteri kitlesinden alabileceğiniz bazı önemli geri bildirimleri kaçırmış olursunuz.

Sizin yerinize birçok araştırmadan bilgi topladık. Anket ödülleriyle ilgili akademik araştırmalar hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız blogumuza göz atabilirsiniz.

Yukarıda belirttiğimiz gibi, sonuçlarınızın kalitesini düşürebileceği için anket ödülleri her zaman iyi bir fikir değildir. Bu ödülleri gerçekten kullanmanız gerekip gerekmediğini anlamak için kendinize aşağıdaki soruları sorabilirsiniz:

Hedef kitlem nedir? Hedef kitlenizi zaten tanıyorsanız (örneğin mevcut müşteriler) ve onlara erişebiliyorsanız ödül sunarak bazı şeyleri kolaylaştırabilirsiniz. Anketinizi yanıtlayan bu değerli kişileri anketi tamamlamaya teşvik etmek isteyebilirsiniz. Fakat anketinizi hemen hemen herkese gönderirseniz, bu kişilerin her birine ödül sunmanın maliyeti makul bir bedel olmayabilir.

Anketimi yanıtlayanlarla ilişkim nedir? Öğretmenlerinden anket alan öğrenciler gibi zaten yanıt vermek mecburiyetinde hisseden kişilere ödül sunmanıza gerek yoktur. Fakat yanıtlayanların iyi niyetine güveniyorsanız teklifinizi bir ödülle süslemek daha fazla yanıt almanızı sağlayabilir.

Anketimi yanıtlayanlar ele aldığım konuyla ilgileniyor mu? Belirli bir konuya önem veren veya bu konuyla ilgilenen kişiler seslerinin duyulmasını isterler. Örneğin bir mahalledeki park ihtiyacına yönelik anket düzenleniyorsa bu mahallenin sakinleri muhtemelen bu ankete yanıt verecektir. Fikirlerini paylaşmak için ekstra bir teşvike ihtiyaç duymazlar.

Anketim ne kadar uzun ve karmaşık? İnsanlardan on sayfa dolusu soruyu ya da üzerinde düşünüp birkaç dakika yazı yazmalarını gerektiren bazı açık uçlu soruları yanıtlamalarını istiyorsanız, onlara ayırdıkları zamana değer verdiğinizi göstermek için fazladan bir şeyler sunabilirsiniz.